طرح دائرة المعارف اصول فقه
تدوین و نگارش دائرة المعارف اصول فقه امامیه یکی از ضرورت ها و نیازهای علمی حوزه های علمیه است که به یاری خداوند متعال و با همت جمعی از فقه پژوهان، در حال شکل گیری و اجرا می باشد.
در زیر به طور بسیار مختصر به کلیات اهداف و برنامه های این طرح اشاره می گردد. پر واضح است که در اجرای این طرح به آیین نامه ها و دستور العمل های بسیار دقیقی نیاز بوده که ارائه آنها در این مجال ممکن نیست.
ناگفته نماند که بخش هایی از این طرح اکنون در حال انجام است و هر یک از علاقمندان که مایل به همکاری باشند می توانند اعلام فرموده و ان شاء‌الله از وجود آنها استفاده خواهد شد.
اهداف و برنامه های اصلی این طرح:
سه هدف کلان مورد نظر بوده است که برای دستیابی به هر یک مراحل مختلفی طی می شود که در ذیل آنها اشاره شده است.
الف. برنامه های ساختار شناسی علم اصول
1. طرح های مختلف در تبویب علم اصول
2. مکاتب اصولی
3. نظام های اصولی
ب. برنامه های موضوع شناسی علم اصول به ترتیب در محور های زیر:
1. فهرست مهم ترین موضوع های علم اصول
2. گردآوری مباحث هر موضوع (پرونده علمی موضوعات): در چهار مرحله زیر:
الف. منابع مهم و مستقل امامیه از ابتدا تا صاحب کفایه
ب. منابع اصولی مهم اهل سنت
ج. حواشی و شروح و رسائل اصولی، تا صاحب کفایه
د. منابع مهم و تأثیر گذار بعد ا زصاحب کفایه تا زمان حاضر
ج. برنامه های تاریخ شناسی فکر اصولی:
در دو محور زیر:
1. تاریخ شناسی تطور در موضوع های اصولی (بررسی پرونده های علمی و داوری در خصوص مباحث گردأوری شده، و بدین ترتیب تنظیم و تحریر تاریخ تطور مباحث علم اصول، و بررسی جریان تولید علم در تاریخ علم اصول)
2. تاریخ شناسی تحول در نظام های اصولی
در اینجا برای آشنایی خوانندگان محترم، ابتدا فهرستی از مهم ترین کتابهای اصولی امامیه، با ویژگی های زیر درج می کنیم. ناگفته نماند این فهرست دربرگیرنده بخش اعظم از منابع مربوط به مرحله اول از بند 2 ، از هدف ( ب ) طرح دائرة المعارف اصول فقه می باشد.
? ترتیب چینش به ترتیب تاریخی می باشد.
? در این فهرست کتابهای حاشیه و شرح نیامده است.
? تک نگاری ها نیامده است.
? از زمان شیخ مفید تا زمان صاحب کفایه در نظر گرفته شده است.
1. التذکرة باصول الفقه، محمد بن محمد بن نعمان، الشیخ المفید، م 413
2. الذریعة إلی اصول الشریعة، السید المرتضی، م 436
3. العدة فی اصول الفقه، الشیخ الطوسی، م 460
4. معارج الاصول، المحقق الحلی، م 676
5. مبادیء الاصول، یوسف بن مطهر الحلی، العلامة الحلی، م 726
6. تهذیب الوصول، یوسف بن مطهر الحلی، العلامة الحلی، م 726
7. نهایة الوصول، یوسف بن مطهر الحلی، العلامة الحلی، م 726
8. زبدة الاصول، الشیخ البهائی، م 953
9. تمهید القواعد الاصولیه والفقهیه، الشهید الثانی، م 966
10. معالم الدین ، حسن بن زین الدین العاملی، م 1011
11. الفوائد المدنیة، الاسترآبادی، 1036
12. وافیة الاصول، عبد الله بن محمد البشروی، الفاضل التونی، م 1071
13. الاصول الاصیلة، الفیض الکاشانی، م 1090
14. الرسائل الاصولیة، الوحید البهبهانی م 1206،
15. الفوائد الاصولیه، الوحید البهبهانی 1206،
16. انیس المجتهدین، ملا مهدی نراقی، 1209 (مخطوط)
17. تجرید الاصول، ملا مهدی نراقی، 1209
18. جامعة الاصول، ملا مهدی نراقی، 1209
19. قوانین الاصول، محقق قمی، م1231
20. مفاتیح الاصول، محمد بن علی الطباطبائی (سید مجاهد)، 1242
21. مناهج الاحکام، ملا احمد نراقی، م 1245
22. اساس الاحکام ، ملا احمد نراقی، م 1245
23. عوائد الایام، ملا احمد نراقی، م 1245
24. عناوین الاصول، عبد الفتاح بن علی الحسینی المراغی م بعد 1246
25. هدایة المسترشدین، محمد تقی بن محمد رحیم الاصفهانی، م 1248
26. الفصول الغرویة، محمد حسین بن محمد رحیم الاصفهانی، م 1255
27. ضوابط الاصول، ابراهیم بن محمد باقر الموسوی القزوینی، م 1264
28. مطارح الانظار، تقریرات درس شیخ انصاری، م 1281
29. فرائد الاصول، شیخ انصاری، م 1281
30. کفایة الاصول، آخوند خراسانی، م 1329